Engineers' Day 2023: విశ్వేశ్వరయ్య గురించి చాలా తక్కువ మందికి తెలిసిన విషయాలు ఏంటంటే?

సర్ ఎం విశ్వేశ్వరయ్య గురించి 10 వాస్తవాలు

1. సర్ మోక్షగుండం విశ్వేశ్వరయ్య 1861 సెప్టెంబర్ 15న కర్ణాటకలోని ముద్దెనహళ్లి గ్రామంలో జన్మించారు. 15 సంవత్సరాల వయస్సులో, ఆయన సంస్కృత పండితుడైన తన తండ్రిని కోల్పోయారు.

2. ఆయన తన ప్రారంభ విద్యను చిక్కబళ్లాపూర్‌లో పూర్తి చేశారు. తరువాత అతను తన ఉన్నత విద్య కోసం బెంగళూరుకు వెళ్లారు. పూణేలో సైన్స్ కాలేజీలో ఇంజనీరింగ్ చదివి ఎల్.సి.ఇ.లో మొదటి ర్యాంకు సాధించారు విశ్వేశ్వరయ్య. F.C.E. 1883లో పరీక్షలు రాశారు.

3. బాంబే ప్రభుత్వం ఆయనకు నాసిక్ ‌లో అసిస్టెంట్ ఇంజనీర్ ఉద్యోగం ఇచ్చింది. ఇంజనీర్ ‌గా వివిధ ప్రాజెక్టులను విజయవంతంగా అమలు చేశారు. నిజానికి మైసూర్‌ లోని కృష్ణరాజ సాగర్‌ డ్యామ్‌ వెనుక ఆయనదే మాస్టర్ బ్రెయిన్.

4. పూణే సమీపంలోని ఖడక్వాస్లా రిజర్వాయర్ వద్ద నీటి వరద గేట్లతో కూడిన నీటిపారుదల వ్యవస్థ పేటెంట్ పొందింది. 1903లో 'బ్లాక్ సిస్టమ్' అని పిలిచే అత్యధిక స్థాయిలకు ఆహార సరఫరా స్థాయి మరియు నిల్వను పెంచడానికి ఇది జరిగింది.

5. 1912లో మైసూర్ మహారాజా దివాన్‌ గా ఎం. విశ్వేశ్వరయ్య నియమితులు అయ్యారు. రాష్ట్ర సమగ్రాభివృద్ధికి పట్టుదలతో ఆయన కృషి చేశారు.

6. దివాన్‌ గా ఉన్న కాలంలో, చెప్పుల నూనె ఫ్యాక్టరీ, సబ్బుల ఫ్యాక్టరీ, మెటల్స్ ఫ్యాక్టరీ, క్రోమ్ టానింగ్ ఫ్యాక్టరీ లాంటి పరిశ్రమలు ఏర్పాటు చేశారు. తర్వాత వాటిని కలిపి భద్రావతి ఐరన్ అండ్ స్టీల్ వర్క్స్ వంటి అనేక పరిశ్రమను స్థాపించారు.

7. 1917లో, బెంగుళూరులో ప్రభుత్వ ఇంజినీరింగ్ కళాశాలను స్థాపించడంలో సహాయం చేశారు విశ్వేశ్వరయ్య. తరువాత అతని గౌరవార్థం విశ్వేశ్వరయ్య కాలేజ్ ఆఫ్ ఇంజనీరింగ్ అని పేరు పెట్టారు.

8. 1915లో, విశ్వేశ్వరయ్య చేసిన కృషికి మరియు సమాజానికి చేసిన కృషికి బ్రిటిష్ వారు కమాండర్ ఆఫ్ ది ఆర్డర్ ఆఫ్ ది ఇండియన్ ఎంపైర్ (KCIE) గా నైట్ బిరుదు పొందారు.

9. 1955లో, ఇంజినీరింగ్ మరియు విద్యా రంగాలలో ఆయన నిరంతర కృషికి భారత ప్రభుత్వం భారతదేశ అత్యున్నత గౌరవం 'భారతరత్న'తో సత్కరించింది.

10. ఆయన "ఆధునిక మైసూర్ రాష్ట్ర పితామహుడు" అనే బిరుదు కూడా పొందారు. ఆయన 1962లో మరణించారు. అయితే ఆయన విజయాలు మరియు సహకారాలు ఈ రోజు వరకు జరుపుకుంటారు.

సొంతంగా డిజైన్..

1903లో మహారాష్ట్రలోని పూనే సమీపంలో ఖదక్ వాస్తా రిజర్వాయర్ కు ఆటోమేటిక్ వెయిర్ వాటర్ ఫ్లడ్ గేట్లను ఏర్పాటు చేశారు. ఇదంతా ఆయన సొంతంగా డిజైన్ చేసినది. దీనికి గాను ఆయనకు పేటెంట్ రైట్ కూడా దక్కింది. ఈయన నిర్మించిన డ్యామ్ కు ఎలాంటి డ్యామేజీ లేకుండా వరద నీటిని నిల్వ చేసుకునేందుకు అవకాశం దొరికింది.

అక్కడ ఆ ప్రయోగం సక్సెస్ కావడంతో.. గ్వాలియర్ లోని టిగ్రా డ్యామ్, మైసూరులోని క్రిష్ణ రాజ సాగర డ్యామ్ దగ్గర కూడా అలాంటి గేట్లనే ఏర్పాటు చేశారు. ఆయన ప్రతిభను, సేవలను గుర్తించిన అప్పటి బ్రిటీష్ ప్రభుత్వం ఆయనను నీటి సరఫరా, డ్రైనేజీ వ్యవస్థపై అధ్యయనం చేసేందుకు 1906-1907లో ఏడెన్ కు పంపింది.

హైదరాబాద్ లో వరదలు..

అప్పట్లో భాగ్యనగరంలో అత్యంత భారీ వరదలొచ్చాయి. ఎవ్వరూ ఊహించని విధంగా మూసీ నది ఉగ్రరూపం దాల్చింది. సుమారు 50 వేల మంది ప్రజలను పొట్టనబెట్టుకుంది. ఏకధాటిగా 17 సెంటిమీటర్ల వర్షం కురవడంతో ఎన్నోబ్రిడ్జీలు కూలిపోయాయి. అప్పుడు ఏడో నిజాం మీర్ ఉస్మాన్ అలీ ఖాన్ భాగ్యనగరాన్ని పాలిస్తుండేవారు. ఈయన మోక్షగుండం సేవలను వాడుకోవాలని నిర్ణయించారు.

అప్పుడు విశ్వేశ్వరయ్య వరద రక్షణ వ్యవస్థతో పాటు డ్రైనేజీ వ్యవస్థను రూపొందించేందుకు చేసిన సేవలు అనిర్వచనీయం. ఆయన సలహాల వల్లే నేటి గండిపేట, హిమయత్ సాగర్ జంట జలాశయాలను నిర్మించారు. వీటి వల్లే మూసీ నుంచి తరలివచ్చే వరదలకు అక్కడే అడ్డుకట్ట పడింది. అంతేకాదు.. ఇక్కడ నిల్వచేసిన నీటినే హైదరాబాదీల దాహార్తిని సైతం తీరుస్తున్నాయి. ఆయన చూసిన విశేష ప్రతిభ కారణంగా మహానగరానికి శాశ్వత వరద ముప్పు తప్పింది.

1955లో భారతరత్న

ఏడు సంవత్సరాల పాటు దివాన్ గా పని చేసిన విశ్వేశ్వరయ్య.. 1927-1955 వరకు టాటా స్టీల్ బోర్డ్ ఆఫ్ డైరెక్టర్ గా సేవలందించారు. ఇంజనీర్ గా ఆయన మన దేశానికి చేసిన సేవలను గుర్తిస్తూ 1955లో భారతరత్న పురస్కారం లభించింది. సరిగ్గా వందేళ్లు జీవించిన మోక్షగుండం విశ్వేశ్వరయ్య 1962 ఏప్రిల్ 14వ తేదీన కన్నుమూశారు. ఈ తరం ఇంజనీర్లు ఆయన పుట్టినరోజును ఇంజనీర్స్ డే జరుపుకుంటారు.